XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Sozietate anonimoen funtsezko osagaia, akzioa da.
Kontzeptu honen barnean bi errealitate daude: alde batetik, akzioa kapital sozialearen zati alikuota da.
Legearen aginduz, sozietate anonimo orok bere kapital osoa akziotan banaturik eduki beharko du.
Baina bestetik, akzioa titulu-balorea da.
Bere barruan sozietatearen eskubide sozialak daude eta titulua eskualdatuz, besterenganatu egiten dira.
Akzioaren zentzu ekonomikoari begiratuz, akzioak hiru balio desberdin ditu: 1.- Balio izendatua.
Akzioaren gainean, titulu formal bezala idatzita azaltzen da.
Balio hau, kapital sozialaren kopurua zati akzio-kopurua da.
2.- Kotizazio-balioa.
Balio hau burtsan duena da.
3.- Egiazko balioa.
Beste hau, enpresaren bilakaeraren araberakoa da.
Kontabilitate-egoeratik eratorritako balioa da.
Sozietate anonimotako akzioak, mota desberdinekoak izan daitezke: a) Izendunak.
Akzio hauek akzio bakoitzaren titularra izendatzen dute.
Sozietatean eraman beharko duten akzio-liburu erregistratzailean inskribatuko dira, akzioen titularraren izenak eta gerta daitezkeen titularitatearen aldaketak ipiniz.
Sozietate anonimotako akzioak guztiz ordaindurik ez dauden bitartean, izendunak izan beharko dute.
b) Eramaile-akzioak.
Inoren izenean azaltzen ez direnak.
Zenbakiturik egongo dira eta guztiz ordaindurik.
c) Espezie-akzioak.
Akzio hauek ondasun higiezinetan, kreditu-eskubideetan eta balore higigarrietan egindako ekarpenei dagozkie.
Beraz, ekarpenen tasazioa eginez gero, akzio-kopuru zehatz bat (ekarpenaren balioari egokituta, jakina) bazkideari ematen zaio.
d) Lehentasunezko akzioak.
Hauek eskubide berezi bat edo lehentasuna ematen dute.
Akzio-mota hau debekaturik dago Espainian.
Akzioak, balore-titulua denez, bere barnean sozietate anonimoarekiko zenbait eskubide sozial darama.
Honako hauek dira eskubideak: 1.- Irabazietan parte hartzeko eskubidea.
Urtero Batzar orokorrak erabakiko du ekitaldiko mozkinak zeintzuk diren.
Irabaziak bazkideen artean banatuko dira, bakoitzak suskribatu duen akzio-kopuruaren heinean.
Mozkin-banaketa honi, dibidendu aktibo esaten zaio.
2.- Sozietate anonimoaren kitapenean, geldi daitekeen ondarearen zati bat jasotzeko eskubidea.
Jakina, zatiketa hau zor sozial guztiak estalirik daudenean egingo da.